Ankara
Bilkent Üniversitesinde, kripto paraların altyapı teknolojisi olan blok zincir kullanılarak dijital oylama sistemi geliştirildi.
Kamuoyu yoklamaları, referandum, jüri değerlendirmesi, yarışmalar ve yerel düzeydeki seçimlerde oy verme işlemlerinin elektronik ortamda, hızlı ve düşük maliyetle yapılabilmesi için dünya genelinde kriptografi uzmanları tarafından çalışma yürütülüyor.
Bilkent Üniversitesinden bu yıl mezun olan bir grup yazılımcı, kripto paraların altyapı teknolojisi olan blok zincir üzerinden yeni bir dijital oylama sistemi geliştirdi.
Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri Bölümünden Doktor Öğretim Üyesi Seyid Amjad Ali, bu yıl mezun olan yazılımcılar Talal Ahmed, Syed Abdullah Hasan, Mehmet Yapar ve Syed Muhammed Ali Rıza Zaidi'nin lisans bitirme projesi olarak geliştirdiği ve danışmanlığını yürüttüğü "safeElect" isimli projenin ilginç özellikler taşıdığını ifade etti.
Blok zincir teknolojisinin genelde finans dünyasında kullanıldığını hatırlatan Ali, "Çalışmada, blok zincirin sadece finans için değil dijital oylama sistemlerinde de kullanılabileceğini gösterdik. Teknolojiyi kullanmak için yine oy verme merkezlerine gidilmesi, bilgisayar üzerinden tercihin yapılması gerekecek. Buradaki en büyük fayda, oy verme işlemi bittikten sonra sonuçların anında öğrenilebilmesi. Sistem, cinsiyet, yaş dağılımı gibi eğilimleri de çıkarabiliyor." diye konuştu.
"Blok zincir oylamada hiçbir şey merkezi değil"
Yazılımcı Mehmet Yapar ise dünya genelinde farklı altyapılar kullanılarak elektronik oylama sistemlerinin geliştirildiğini, blok zincir teknolojisini bu sistemlerde kullanıp kullanamayacaklarını araştırdıklarını ve literatürü tarayarak çalışmalara başladıklarını anlattı.
Blok zincir tabanlı dijital oylamanın kapalı devre AR-GE amaçlı kullanıldığı birkaç uygulama gördüklerini ancak halka açık sistemin henüz yapılmadığını aktaran Yapar, geliştirdikleri sisteme ilişkin şu bilgiyi verdi:
"Mevcut, elektronik oylama sistemlerinde birincil endişe merkezi bir sunucuya bağlı olması. Blok zincir oylamada ise hiçbir şey merkezi değil. Blok zincirde merkezi bir sunucu olmadığından herhangi bir tekil kişinin verileri (oylama sonuçlarını) değiştirmesi mümkün olmuyor. Ayrıca, blok zincir üzerinde yapılan her işlem şifreli olduğu ve projede oylama esnasında ve sonrasında hiçbir kişisel bilgi kaydedilmediği için oyalamayı yapan kişinin kimliği tamamen gizli kalıyor. Sadece yaş grubu, konum ve cinsiyet gibi veriler sisteme kaydedilebiliyor ve böylece istatistiksel veriler tutulabiliyor. Blok zincir, finans dünyasında bir günde milyonlarca transferin gerçekleştirilebildiği bir teknolojidir. Bu sebeple geliştirdiğimiz sistem, en küçük ölçekli oylamadan ülke, hatta dünya çapındaki oylamalara kadar kullanılabilecek potansiyelde. Geliştirilmesi gereken birkaç adımdan sonra sistemimizin, dijital oylama gerektiren kamuoyu yoklamaları gibi yerel düzeyde kullanılabilir olduğunu söyleyebiliriz. Sistemimiz, oy verecek kişilerin oy kullanma kabinlerinde karşılaşacağı ve oylarını kullanacağı bilgisayarlar için oluşturulmuş bir internet ara yüzü, oylamayı düzenleyenler için bir yönetici paneli, oyların güvenli şekilde korunması için blok zincir, istatistiki verilerin tutulması için bir veri tabanı ve oylama sonuçlarını herkesin görebilmesi için tüm dünyaya açık bir mobil uygulamanın bir araya gelmesi ile oluşuyor. Finans dünyasında son 10 yılda konuşulan blok zincir, dijital oylama sistemlerine de ilham kaynağı olmuştur."