Kudüs
İsrail’de Başbakan Naftali Bennett önderliğindeki koalisyon hükümetinin daha 1 yılını yeni doldurmuşken Meclisi feshederek erken seçim kararı almasıyla ülke, 4 yıldan az bir süre içinde 5’inci kez seçimlere gidecek.
İsrail basınına göre, birbirinden farklı 8 partiden oluşan koalisyonun kırılgan yapısı ve Haziran 2021’de kurulduğu ilk günden itibaren ideolojik ayrılıklara düşmesi nedeniyle bu gelişme sürpriz olmadı.
İsrail'de koalisyon çöktü, erken seçim yine kapıda
İsrail’de koalisyon hükümeti ortaklarından Başbakan Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid, dün Meclisi feshederek erken seçime gitme kararı aldıklarını açıkladı.
Kararın gelecek haftaki oturumlarda Meclis tarafından onaylanmasının ardından İsrail, yaklaşık 3,5 yıl içinde beşinci kez genel seçime gitmiş olacak.
Koalisyon ortaklarının anlaşmasına göre erken seçime kadar Dışişleri Bakanı Yair Lapid geçici başbakan olacak.
İsrail basını da Lapid'in, temmuzda İsrail'e geldiğinde ABD Başkanı Joe Biden'ı başbakan olarak karşılayacağını vurguladı.
Bennett ve Lapid, Netanyahu'nun zorlaması yerine kendi şartlarına göre gitmeyi seçti
The Jerusalem Post gazetesi, Bennett'e yakın kaynaklara dayandırdığı haberinde, Bennett ve Lapid’in erken seçim kararı alma nedeninin, muhalefet lideri Binyamin Netanyahu tarafından zorlanmak yerine seçimlere kendi şartlarına göre gitmek olduğunu aktardı.
Gazete, koalisyonun dağılışını, "Yerleşimci Yasası"nın Meclisten geçirilememesinin tetiklediğine dikkati çekti.
Bennett de dün yaptığı açıklamada, Meclisin feshedilmesi kararını, tartışmalı "Yerleşimci Yasası"nın süresinin dolması ve Meclisten geçirmekte başarısız olması nedeniyle ülkenin anayasal kaosa girmesini engellemek amacıyla aldıklarını vurguladı.
Söz konusu ‘Yerleşimci Yasası’, işgal altındaki Batı Şeria'da yaşayan İsrailli yerleşimcilerin, aynı bölgedeki Filistinlilerin aksine İsrail askeri mahkemeleri yerine sivil mahkemelerde yargılanması, sosyal güvenlik sisteminden faydalanması gibi ayrıcalıkları sağlayan olağanüstü halin düzenli olarak 5 yılda bir uzatılmasını öngörüyor.
Başbakan Bennett'in partisi Yamina'dan Milletvekili Nir Orbach'ın, Yahuda ve Samiriye (Batı Şeria) acil durum tasarısını geçiremediği için koalisyondan ayrılma kararı verdiğine dikkati çeken Jerusalem Post, bu nedenle koalisyonun haftalardır sallantıda olduğunu vurguladı.
Gazete, "Orbach, pazartesi günü erken saatlerde Bennett'e bu hafta Knesset'in (İsrail Meclisi) dağıtılması lehinde oy kullanmayacağını ancak muhtemelen önümüzdeki hafta bunu yapacağını söyledi. Bu, Bennett'i, Meclis'i kendi eliyle feshetmesi için ikna etmeye yardımcı oldu." değerlendirmesine yer verdi.
Haaretz gazetesi de koalisyona liderlik eden Bennett'in, muhafetten önce davranarak zaten kaçınılmaz olan sonu kendi eliyle gerçekleştirmeye karar verdiğine dikkati çekti.
Anshel Pfeffer imzasıyla yayınlanan, "Netanyahu yarışta üstün ama Lapid onu yenebileceğini kanıtladı" başlıklı makalede, şu değerlendirmeye yer verildi:
"Naftali Bennett, Pazartesi (20 Haziran) sabahı, kendisinin akşama kadar gidici ve İsrail'in en kısa süre görev yapan başbakanı olacağını zaten biliyordu. Eski ortağı Nir Orbach, önümüzdeki hafta Knesset'i dağıtmak için muhalefete katılacağını açıkça belirtmişti. Bennett, Yair Lapid'i aradı ve Orbach ve muhalefetten önce davranmaya karar verdiler."
Bennett ve Lapid'in duyurusunun zamanlamasına neden olarak, koalisyonun Yerleşimci Yasası'nı çıkaramayacağının ve bunun da kaotik sonuçlara yol açacağının öngörülmesi olduğu vurgulanan makalede, "Bu yüzden Binyamin Netanyahu ve taraf değiştirenler tarafından tekme ve çığlıklar atarak seçimlere sürükleniyormuş gibi görünmek istemediler." yorumuna yer verildi.
Makalede, erken seçime kadar Bennett’in yerine geçici başbakanlık yapacak Lapid’in, "İsrail Başbakanı olmak için, Netanyahu'nun uzun süreli yönetimine nihayet son veren adam olarak sandık başına gitme avantajına sahip” olduğu ifade edildi.
İsrail internet gazetesi The Times of Israel ise Bennett'in yerleşimci yasasını kurtarmak için Knesset'i feshettiğini savundu.
"Bir yıl boyunca sonu gelmeyen kavgaların ardından seçimlere gitme ve geçiş dönemine girme kararı pek de sürpriz olmadı." ifadelerine yer veren gazete, "bir sonraki seçim turu için savaşın başladığını" dile getirdi.
Gazete, Bennett ve Lapid’in, İsrail'de şimdiye kadarki en fazla farklılık barındıran hükümet koalisyonuna birlikte liderlik ettiğine dikkati çekerek, koalisyonunun çöküşüne ilişkin şu değerlendirmelere yer verdi:
"Binyamin Netanyahu'nun yeniden başbakan olarak görev yapmasını engellemek gibi ortak bir hedefle birleşen koalisyon, bir yıldan biraz daha uzun bir süre önceki ilk gününden itibaren derin ideolojik bölünmelerle karşı karşıya kaldı. Koalisyon içindeki Yamina'nın ulusalcıları, güvenlikçi şahinlerin Ra'am'ın muhafazakar İslamcılarına karşı çıkması, Negev bölgesindeki şiddetli protestolar, İsraillilerle evlenen Filistinlilerin Kudüs'te daimi ikamet almalarını engelleyen tartışmalı yasanın yanı sıra son olarak İsrail yasalarını yerleşimcileri de kapsayacak şekilde genişletmeye devam etmeyi öngören ancak süresi dolan ve yenilenmeyi bekleyen yasa görünüşe göre bardağı taşıran son damla oldu.”
Haziran 2021’de göreve gelen Bennett öncülüğündeki koalisyon, üst üste 12 yıllık Netanyahu dönemini sona erdirmişti.